Uzum Market marketpleysida savdoni boshlash: bosqichma-bosqich yo‘riqnoma, ro‘yxatdan o‘tish, komissiyalar

Uzum Market — O‘zbekistonning yetakchi marketpleysi. U yerda mebel va yirik maishiy texnikalardan tortib kiyim-kechak, poyabzal, oziq-ovqat va turli mayda-chuydalargacha ko‘plab turli tovarlar sotiladi. Bunday platforma bilan hamkorlik har doim biznes uchun o‘sish nuqtasi hisoblanadi. Maqolamizda boshlovchi sotuvchilar nimalarni bilishi, Uzumda qanday sotish va tovarlar sotuvini qanday oshirishlari mumkinligi haqida gapirib beramiz.

Ekspert

Uzum Market marketpleysi 2025-yilda

O‘zbekistonning har ikki fuqarosidan biri Uzum Marketda xarid qiladi. Research Group Central Asia tadqiqotiga ko‘ra, mazkur marketpleys poytaxtda ham, viloyatlarda ham o‘z yetakchiligini mustahkamlab bormoqda. Platformada kuniga 300ga yaqin yangi sotuvchi ro‘yxatdan o‘tib, ular 600 mingdan ortiq turdagi mahsulotlarni taklif etmoqda.

Uzum Marketning yangi va tajribali sotuvchilar uchun afzalliklari

• Nisbatan past raqobat darajasi. Uzum Market 2022-yilda ishga tushirilgani bois, u yerda hali bemalol o‘z o‘rningizni egallash imkoniyati mavjud. Bu marketpleys yangi sotuvchilar uchun juda qulay.
• Ro‘yxatdan o‘tish jarayonining soddaligi. Platforma do‘konni ro‘yxatdan o‘tkazish va sozlash uchun tushunarli va oson tizimni taqdim etadi.
• Rivojlangan logistika tizimi tufayli buyurtmalarni tez yetkazib berish imkoniyati mavjud. Xaridlar mijozlarga bir kun ichida yetkazib beriladi.
• Sotuvchilarni qo‘llab-quvvatlash va o‘qitish xizmati bor.

Kamchiliklari, xatarlari va e’tibor berish kerak bo’lgan jihatlari

Platformadagi sotuvchilar quyidagi kamchiliklarni qayd etishadi:

• Tizim endigina qurilmoqda, shuning uchun nosozliklar paydo bo‘lishi mumkin, bu esa sellerlarga zarar yetkazadi.
• Yordam xizmati ishi tizimlashtirilmagan. Ishning aniq standartlari yo‘q. Murojaatni unutishlari va fikr-mulohaza bildirmasliklari mumkin.
• Omborning to’lib qolishi tufayli yetkazib berish bilan bog‘liq qiyinchiliklar mavjud. Masalan,eng yaqin bo‘sh taym-slot bir-ikki oydan keyin bo‘lishi mumkin. Yangi ishga tushirilgan fullfilment markazi ushbu muammoni yechishga xizmat qilishi nazarda tutilgan.

Uzum Marketda savdo qilish uchun qaysi mahsulot va nishani tanlagan maqul

Savdo uchun to‘g‘ri mahsulot va joyni tanlash muvaffaqiyatning asosiy omilaridir. O‘zbekiston bozori o‘ziga xos xususiyatlar va afzalliklarga ega bo‘lib, ularni assortimentni tanlashda hisobga olish muhim.

Nishadagi talab. Ushbu omilni to’g’ridan-to’g’ri baholash qiyin, shuning uchun marketpleyslarningi ichki statistik ma’lumotlari va kalit so’zlarni tanlash xizmatlaridan foydalanish orqali baholash mumkin, chunki tez-tez qidirilayotgan so’rovlar yuqori talab ko’rsatkichi bo’lishi mumkin.

Marketpleyslardagi talab. Baholash uchun MPStats, SellerFox kabi tahlil xizmatlaridan foydalanish mumkin. Ular kategoriya bo’yicha o’rtacha chek va aylanma, kunlik buyurtmalar soni va boshqa muhim ko’rsatkichlar haqida ma’lumot beradi.

Savdo statistikasi. Xaridlar chastotasi va sotib olish foizi muhim ko’rsatkichlardir. Masalan, agar kiyim-kechak va oyoq kiyimlarining sotib olish foizi past bo’lsa, bu omil logistika xarajatlarini hisoblashda hisobga olinishi kerak.

Eng potensiali yuqori tovarlar

Hozirda top-5 eng trend toifaga elektronika, maishiy texnika, go‘zallik buyumlari, kiyim-kechak va uy-ro‘zg‘or buyumlari kiradi. Sport va salomatlik uchun tovarlar toifasi, masalan, turli trenajyorlar ham ommalashmoqda.

Nimalarni sotish mumkin emas

Uzum Market platformasida, har qanday boshqa yirik marketpleyslar kabi, sotilishi taqiqlangan mahsulotlar ro’yxati mavjud. Masalan:

• alkogolli mahsulotlar va tamaki mahsulotlari;
• odobsiz yoki axloqsiz toifadagi mahsulotlar;
• kontrafakt va qonunga zid tarzda olib kirilgan mahsulotlar;
• pirotexnika va dori vositalari.

Taqiqlangan mahsulotlarning to‘liq ro‘yxatini maydonchaning sayti orqali ko‘rishingiz mumkin.

Uzum Market bilan hamkorlik shartlari

Uzum Marketga sotuvchi sifatida O‘zbekistonda ro‘yxatdan o‘tgan tashkilotlar, yakka tartibdagi tadbirkorlar va o‘z-o‘zini band qilgan shaxslar qo‘shilishlari mumkin. Internet-savdo uchun OKED «Oziq-ovqat va nooziq-ovqat mahsulotlarini chakana savdosi» kodi mos keladi (agar internet-savdo asosiy daromad manbai bo’lsa, asosiy OKED sifatida ko’rsatiladi).

Uzum Market fulfillment shakllari

Uzum Marketda ikkita fulfillment shakli mavjud: FBO va FBS.

FBO (Fulfilment by Operator) — bu an’anaviy tizim bo’lib, bunda sotuvchilar o‘z mahsulotlarini yagona fulfillment markaziga topshiradilar. Barcha mahsulotlar Toshkent va boshqa shaharlardagi omborlarda qabul qilinadi. Fulfillment markazidan buyurtmalar sotib olingan kundan keyin ertasi kuni yetkazib berish nuqtalariga yetkaziladi. Marketpleys prinsipi — xaridorlarga bir kun ichida yetkazib berishdir.

FBS (Fulfilment by Seller) — bu model 2024-yil 10-oktyabrdan boshlab ishga tushdi. Ushbu tizimda sotuvchi mahsulotlarni o‘z omborida saqlaydi, buyurtmalarni yig‘adi va buyurtmani olgandan keyin 48 soat ichida Uzum Market omboriga topshiradi. Ushbu model noyob, katta hajmli va mavsumiy mahsulotlar uchun mos keladi, past aylanmali mahsulotlar uchun saqlash to’lovlarini kamaytiradi. FBS modeli «Oziq-ovqat mahsulotlari» (istinsolar: «Sport oziq-ovqati») kategoriyasidan tashqari barcha sotuvchilar uchun mos keladi.

Mahsulot hajmiga qo‘yilgan cheklovlar

Logistika va yetkazib berish jarayonlarini optimallashtirish maqsadida omborda saqlanadigan mahsulotlar uchun o‘lcham cheklovlari joriy etilgan.

Kichik va o‘rta hajmdagi mahsulotlar uchun:

• Qadoqning balandligi 50 smdan oshmasligi kerak.
• Maksimal uzunlik va kenglik palet o‘lchamlariga mos kelishi lozim: 120 sm x 80 sm.
• Maksimal vazn 50 kgdan oshmasligi kerak.

Katta hajmdagi mahsulotlar balandligi 50 smdan yuqori bo‘lishi mumkin. Maksimal ruxsat etilgan balandlik 200 smga teng. Mahsulotlarni qadoqlangan holda, yig‘ilmagan qutida qabul qilinadi.

Marketpleys komissiyasi

Uzum Market faqat sotilgan mahsulotlardan tushgan daromaddan komissiya va logistika to‘lovini ushlab qoladi. Ushbu yig‘imlar quyidagilarni o‘z ichiga oladi:

• buyurtmalarni yig’ish va jo’natishga tayyorlash;
• ekvayring va kassa xizmatlari xarajatlari;
• xaridor yashovchi shahargacha yetkazib berish;
• xaridor mahsulotdan bosh tortganda, buyurtmalarni omborga va sotuvga qaytarish.

Komissiya miqdori mahsulot kategoriyasiga bog’liq va avtomatik ravishda hisoblanadi. Eng past stavka — 3% (5 000 000 so‘mdan yuqori mahsulotlarga qo‘llanadi), eng yuqori stavka — 25% (50 000 so‘mdan yuqori mahsulotlar uchun). Logistika to‘lovlari mahsulot hajmi va narxiga bog‘liq.

Masalan, sotuvchi futbolkasini 59 ming so‘mga sotadi. Bunda komissiya 25 foiz, ya’ni 14740 so‘m, logistika yig‘imi 4 ming so‘mni tashkil etadi. Narxi 10 mln so‘m bo‘lgan Xbox pristavkasini sotishda esa komissiya 3%, 300 ming, logistika yig‘imi esa 8 mingni tashkil etadi.

Omborda saqlash uchun to‘lov

Ba’zi toifadagi tovarlar uchun omborda saqlash uchun to‘lash kerak bo‘ladi. Bu 60 kun ichida birorta ham sotuv bo‘lmagan tovarlarga va aylanish tezligi 60 kundan ortiq bo‘lgan tovarlarga tegishlidir.

To‘lov miqdori mahsulot hajmiga bog‘liq bo‘lib, bir dona uchun kuniga 30 so‘mdan 300 so‘mgacha bo’lishi mumkin.

Uzum Marketda ro‘yxatdan o‘tish va sotuvni boshlash: bosqichma-bosqich yo‘riqnoma

Birinchi o’rinda, platformada seller sifatida ro‘yxatdan o‘ting. Keyingi qadamlarni batafsil ko’rib chiqamiz.

1-qadam: Uzum Marketda ro‘yxatdan o‘tish

Uzum Marketda sotuvchi sifatida ro‘yxatdan o‘tish uchun havolaga kirishingiz mumkin. U yerda yuridik shaklni tanlash kerak — YTT, MCHJ yoki boshqa yuridik shaxs turini. Ro‘yxatdan o‘tgandan so‘ng, «Shaxsiy ma’lumotlar» bo‘limidagi barcha maydonlarni to‘ldirib, kerakli hujjatlarni yuklang.

YTT va o‘z-o‘zini band qilgan shaxslar uchun:

• ro‘yxatdan o‘tish guvohnomasi,
• pasport.

MCHJ (va boshqa yuridik shaxslar) uchun:

• yuridik shaxs sifatida ro‘yxatdan o‘tganlik to‘g‘risidagi xabarnoma yoki guvohnoma,
• direktorni tayinlash to‘g‘risidagi buyruq yoki qaror,
• pasport.

Shundan so‘ng, elektron soliq xizmatlari saytida shaxsiy kabinetga kirib, Uzumni komissionerlar ro‘yxatiga qo‘shish kerak. Keyin esa yangi hamkorlarni kuzatish bo‘yicha menejerga elektron pochta manzili va hisob qaydi ro‘yxatdan o‘tkazilgan yuridik shaxs nomini yozib yuboring. Marketpleys to‘rt kun ichida ma’lumotlarni tekshirib, akkauntingizni faollashtiradi.

2-qadam: Do‘kon yaratish

«Shaxsiy ma’lumotlar» sahifasida ma’lumotlar to‘ldirilgach, «Do‘konlar» bo‘limi ochiladi. Unda ikkita vkladka mavjud: «Dizayn» u yerda avatar va muqova qo‘shiladi va «Asosiy sozlamalar,» bu yerda manzil va brendingiz tavsifini ko‘rsatish kerak.

3-qadam: Elektron hujjat aylanishini sozlash

EDOdan foydalanish hujjat aylanish jarayonini osonlashtiradi va tezlashtiradi. Siz himoyalangan hujjatlarni elektron shaklda yuborishingiz va qabul qilishingiz mumkin, ular sizning elektron imzoingiz bilan imzolanadi va asl nusxa hisoblanadi.

4-qadam: Tovar kartochkalarini yaratish

Kartochkada tovar nomi ikki tilda: o‘zbek (lotin yozuvi) va rus (kirill yozuvi) tillarida to‘ldirilishi kerak. Nomlar moderatsiyalanadi, ular quyidagi talablarga javob berishi kerak:

• Mahsulot turini ko’rsatishi kerak, masalan: paypoq, qaychi, krujka, smartfon,
• tovarga muvofiq bo‘lishi kerak, masalan, noski kartochkasida zakolkalar sotilmasligi kerak,
• bosh harf bilan boshlanishi kerak,
• qisqartirilmalarsiz bo’lishi kerak.

Tovar nomi quyidagi sxema bo‘yicha tuzilishi kerak: Tovar turi + brend + model + asosiy tavsif. Masalan, «Cleanbot Ultraspray oyna yuvish roboti purkagichli.»

Kartochkada, shuningdek, tovarning brendi, toifasi, QQS stavkasi, xususiyatlari va tavsiflari ko‘rsatilishi kerak va SKU — bu tovarning noyob identifikatori bo‘lib, u assortiment qatorining (artikulining) har bir pozitsiyasiga beriladi. Har bir SKU uchun avtomatik ravishda unikal tizim shtrix-kodi belgilanadi, uni chop etish va tovarga yopishtirish kerak.

Tovar kartochkasiga tovar tavsifi va fotosuratini ham qo‘shish kerak.

5-qadam: Tovarlarni tayyorlash va omborga jo‘natish

Tovar kartochkasi yaratilgandan so‘ng, yukxatlarni yaratishga va tovarni omborga jo‘natishga darhol kirishish mumkin.

Har bir tovar individual ishonchli qadoqda bo‘lishi kerak. Agar to‘plam shaklida sotilsa, barcha tarkibiy qismlarni birgalikda qadoqlash, ustiga esa yagona shtrix-kod va «To‘plamda sotiladi» stikerini yopishtirish kerak.

Agar tovarlarda EAN-13 formatidagi zavod shtrix-kodlari bo‘lsa, marketpleysning shaxsiy kabinetida tegishli kartochkani yaratish bosqichida belgilab qo‘yish va maxsus maydonga shtrix-kodni kiritish kerak — shunda qo‘shimcha shtrix-kodlarni yopishtirish kerak bo‘lmaydi.

Mahsulotlarni tezda sotuvga tayyorlash uchun Uzum Market tovar tayyorlash markazi xizmatlaridan foydalanish mumkin. Markaz xodimlari tovarning sifatini tekshiradi, qadoqlaydi, SKU bo‘yicha saralaydi, shtrix-kodlarni yopishtiradi, yukxatlarni shakllantiradi va tovarlarni omborga topshiradi. Bu xizmatlar uchun pul to‘lash kerak, lekin buning evaziga xatolar xavfi minimallashadi, sotuvchi ortiqcha bosh og‘rig‘idan halos bo’ladi.

6-qadam: Mahsulotlarni ilgari surish

Uzum Marketda mahsulotlarni ilgari surish uchun kerakli barcha vositalar shaxsiy kabinetning «Marketing» bo‘limida to‘plangan.

Masalan, hozirgi vaqtda sotuvchilar cheklangan muddatli chegirmalarni taklif qilish kabi maxsus aksiyalar o‘tkazishlari mumkin. Xaridorlar eski narxni o’chirilgan holda, yangi narxni esa chegirmali vaqti tugashiga qadar ishlaydigan taymer bilan ko‘rishadi. «Taymer» yangi mahsulotlarni ilgari surish, qoldiqlar yoki kam sotiladigan mahsulotlarni sotishda juda qulay.

Bundan tashqari, sotuvchilar o‘z do‘konlari uchun promokodlar yaratishi va ularni, masalan, blogerlar yordamida reklama qilish uchun ishlatishlari mumkin. Yoki mahsulotlarni qidiruv natijalarida yuqoriroq ko‘rsatish uchun o‘ziga xos auksionda ishtirok etish mumkin: taklif qancha yuqori bo‘lsa, mahsulot natijalarda shuncha yuqori chiqadi.

Uzum Marketda sotuvchi xaridorlar bilan chat orqali muloqot qiladi. Xaridorlar mahsulot haqida savollar berishi, xarakteristikalarini aniqlashtirishi yoki yetkazib berish sanasini so‘rashi mumkin. Ushbu vositadan foydalanib, o‘rtacha chekni oshirish mumkin — xaridorga qo‘shimcha mahsulot sotib olishni tavsiya qilishingiz kifoya.

Yangi sotuvchilar ko‘p uchraydigan xatolari

Noto‘g‘ri narx belgilash. Ko‘pchilik yangi sellerlar tovarning bozordagi qiymati, raqobat va o‘z xarajatlarini hisobga olmay, tovarlariga juda past yoki juda yuqori narx belgilaydilar. Bu daromadning yoki sotuvning kamayishiga olib kelishi mumkin.

Yunit-iqtisodiyot — bu tovar allaqachon sotilgandek vaziyatni modellashtirish va ushbu model asosida sotish natijasida qancha sof daromad olishingiz mumkinligini hisoblashdir. Bu haqda maqolamizda batafsil to‘xtalib o‘tdik.

Darhol katta partiyani sotib olish. Albatta, tovarni katta hajmda sotib olish manfaatliroq. Ammo mutaxassislar real talabni tahlil qilish va qoldiqni o‘zingizga zarar bilan sotishingiz kerakligini hisobga olishni tavsiya qiladilar.

Ishga tushirilgandan keyingi faollikning yo‘qligi. Marketpleysdagi birinchi sotuv oyi kartochkaning hayot siklidagi eng muhim oy hisoblanadi. Agar u bilan boshidanoq ish olib borilmasa, demak, sotuvda kerakli pozitsiyalarni qo‘lga kirita olmaslik xavfi bor, demakki sotuvlar ham past bo’ladi.

Raqobatchilar tahlilini e’tiborsiz qoldirish. Raqobatchilar harakatlarining tahliliga e’tiborsizlik bozor tendensiyalarini tushunmaslikka, maqbul narxlarni belgilay olmaslikka olib keladi va noyob taklif bilan ajralib turish imkoniga ta’sir ko’rsatadi.

Kontent sifatiga e’tiborsizlik. To‘liq bo’lmagan yoki noto‘g‘ri tavsiflar xaridorlarning ishonchini susaytirishii va sotuvlarni kamaytirishi mumkin. Sifatli kontent tovarning jozibadorligi va raqobatbardoshligini oshiradi.

Savollar va javoblar